İnsansız hava aracı (İHA) teknolojisi hem sivil hem askeri alanda adeta devrim yarattı. Askeri alanda İHA teknolojisinin ve insansız hava savaş araçlarının gerçek anlamda üstünlük sağladığı, Türkiye'nin ürettiği İHA'ların Azerbaycan, Libya, Ukrayna gibi ülkelerde kullanılmasıyla kanıtlandı.
İHA'ların yakın gelecekte, çok daha hantal durumdaki ağır uçak gemilerinin yerini alması kaçınılmaz görünüyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yayın yapan internet haber sitesi Business Insider, askeri İHA alanında dünyanın ilk üçteki ülkelerini konu alan bir haber yaptı.
Haber sitesi, İHA teknolojisi ve askeri İHA alanında atılım yapan ülkeler arasında ilk sırada Türkiye'yi saydı; bizim ardımızdan Çin ve İran geliyor.
Bir İHA gemisinin nasıl ve ne olduğunun halen tam olarak denizcilik ve askeri literatürde yeri kesinleşmedi. O nedenle "İHA gemisi" tanımı henüz tam yerini bulmadı. Site, ABD'nin 1980'li yıllardan beri farklı tipteki gemilerde İHA'lar kullandığını, ancak bunların "İHA gemisi" tanımını tam karşılamadığını savundu. Çünkü İHA gemisi kavramı, tıpkı bir uçak gemisinin savaş uçaklarını sortiye çıkarması gibi, çok sayıda İHA'yı hızla fırlatmak üzere tasarlanmış geniş bir uçuş güvertesine sahip, bu görev için özel yapılan gemileri ifade ediyor.
Bu bakımdan, tarihteki ilk İHA gemisini hangi ülkenin yaptığı önem kazanıyor. Busines İnsider, bu bakımdan Türkiye'yi ilk sıraya koyuyor.
İlk İHA'yı yapmış olabileceği değerlendirilen üç ülke bulunuyor ancak bu konuda "ilk"in Türkiye'ye ait olduğu kesin.
İRAN İHA'LARI UKRAYNA'DA KENDİNİ KANITLADI
Yarışta ilk üçteki ülkelerden İran, bu yıl (2025) 6 Şubat'ta bir İHA gemisinin hizmete alındığını açıkladı. "Şehit Bahman Bagheri" adlı İHA gemisi, bir konteyner gemisinden dönüştürüldü. 2022'de başlayan dönüştürme işleminde, gemiye açılı bir uçuş güvertesi eklendi. 2023'te ise ön kısma, sancak tarafına doğru eğimli bir kayak rampası yapıldı.
İran devletinin açıklamalarına bakılırsa Şehit Bahman Bagheri İHA gemisinin 180 metrelik bir uçuş güvertesi, 41 bin 978 ton ağırlık taşıma gücü, 22 bin deniz mili menzili bulunuyor. Ayrıca silahlı hızlı saldırı botları da taşıyor. İran'ın İHA teknolojisinin gücünün, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırılarında kendini gösterdiği bildiriliyor.
ÇİN'İNKİ EN UZUN İHA GEMİSİ
Haber sitesinin ilk üçte saydığı ülkelerden Çin ise, geçen yıl 27 Aralık'ta İHA gemisini kullanmaya başladı. "Sichuan" adındaki İHA gemisi, 'Tip 075' dünyanın en büyük amfibi hücum gemisi konumunda. İki komuta adası ve asansörleri bulunuyor. 'Tip 076' sınıfının ilk gemisi durumundaki Sichuan, 260 metre uzunluğa ve 40 bin tonun üzerindeki taşıma gücüne sahip. ABD'nin 257 metrelik America sınıfı LHA gemilerinden bile daha uzun.
Çin'in gemisinin en önemli özelliklerinden biri, sol tarafına yerleştirilmiş büyük bir mancınık sistemi ve güvertesindeki uçak yakalama halatları. Bu özellikler, bir amfibi hücum gemisi için ilk kez kullanılıyor. Mancınık sabit kanatlı uçakların fırlatılmasını sağlarken, yakalama halatları da bu uçakların güvenli bir şekilde iniş yapmasına olanak tanıyor.
Çin'in envanterinde mürettebatlı kısa mesafeli iniş ve kalkış yapabilen uçak bulunmadığından, Sichuan'ın hava kanadının büyük ölçüde insansız olacağı düşünülüyor.
TCG ANADOLU 2023'TE GÖREVE BAŞLADI
Business Insider'ın haberinde, dünyada bir İHA gemisini hizmete sokan ilk ülke, Türkiye. Habere göre, dünyanın ilk İHA gemisi TCG Anadolu 2015'te sipariş edildi, 2018'de denize indirildi, 2023'te ise Türk Deniz Kuvvetleri'ne katıldı. Geminin uzunluğu 231 metre, 27 bin 436 ton taşıma gücü var.
Amerikan haber sitesi, Türkiye'nin İHA gemisi sahibi olma sürecine ilişkin şunları yazdı:
"Türk yetkililer, başlangıçta helikopterler ve F-35B gibi kısa mesafeli kalkış ve dikey iniş uçakları taşıması planlanan Anadolu'nun hava kanadını sadece helikopterlerle sınırlamak yerine, ülkenin güçlü İHA endüstrisine güvenerek, gemiyi dünyanın ilk özel yapım İHA taşıyıcısına dönüştürme kararı aldı".
Habere göre, TCG Anadolu'nun kullandığı İHA'lar, Bayraktar TB3 ve Bayraktar Kızılelma. Her ikisi de BAYKAR'a ait. TB3, savaş başarısını kanıtlamış TB2 İHA'sının deniz koşullarına uygun hale getirilmiş bir versiyonu. Katlanır kanatları, güçlendirilmiş iniş takımı ve daha güçlü bir motoru bulunuyor. TB3, 21 saatin üzerinde havada kalabiliyor ve 280 kilograma kadar mühimmat taşıyabiliyor. Özellikle zayıf veya hiç hava savunması olmayan düşmanlara karşı keşif ve taarruz görevlerinde etkili bir şekilde kullanılabiliyor.
UÇAK GİBİ İHA
Kızılelma ise adeta bir savaş uçağı gibi davranan İHA. Turbofan jet motoru sayesinde Mach 0.9 hıza ulaşabilen ve 13 bin 700 metre irtifada uçabilen Kızılelma, harici ve dahili silah yuvalarında toplam bin 500 kilogram mühimmat taşıyabiliyor. Haber sitesine göre, TCG Anadolu'nun hava kanadında aynı anda 12 adet İHA bulunuyor. Gemi ayrıca AH-1W Cobra ve T129 taarruz helikopterleri ile SH-60B Seahawk helikopterlerini de taşıyabiliyor.
Bayraktar TB3, 2024'ün Kasım ayında, TCG Anadolu'nun güvertesinden ilk kez kalkış ve iniş yaparak kısa güverteli bir gemiden kalkan ve inen ilk sabit kanatlı İHA olarak dünya tarihine geçti.
