Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İşçi Sendikaları, STK ve Meslek Kuruluşlarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Hasan Efe Uyar, mevsimlik tarım işçilerinin karşı karşıya kaldıkları zorluklar ve partisinin bu konudaki çözüm önerilerine ilişkin basın toplantısı düzenledi.
Uyar, Türkiye'deki iç emek göçünün başladığı Mart ayıyla ilgili önemli tespitlerde bulundu.
GEÇİM DERDİ İÇİN BAŞKA İLLERE MEVSİMLİK GÖÇ
Partisinin genel merkezinde yaptığı açıklamada, Türkiye'de her yıl Mart ayıyla birlikte başlayan iç emek göçünün, özellikle ülkenin doğu kesimlerinden başlayarak batısına doğru yayıldığını belirten Uyar sözlerine şöyle devam etti:
“Ülkenin özellikle doğusundan başlayan bu iç emek göçü, ülkenin dört yanına dağılmaktadır. Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin’den Mart ayında yola düşen mevsimlik tarım emekçileri, Bursa, Sakarya, Isparta, Zonguldak, Bolu ve Düzce başta olmak üzere geçim derdi için ülkenin batısına göç etmektedir. İşsizliğin en yüksek, milli gelir payının en düşük ve istihdam alanlarının da en az olduğu kentler, bu emek göçünün yaşandığı kentlerin başında gelmektedir. Bu nedenle geçim derdine düşen yüzbinlerce yurttaşımız, bu göç yoluna düşmektedir. Ölümle başlayan bu emek göçü ne yazık ki gidilen kentlerde başta barınma ve beslenme olmak üzere birçok zorlukla da karşı karşıya kalmaktadır”
GÖÇ SIASINDA GERÇEKLEŞEN KAZALAR
Trafik kazalarının bu göç sürecinde sıkça yaşandığına işaret eden Uyar, bu kazaları önlemek için önerilerini sıraladı:
“Mevsimlik tarım işçilerinin bu göçü sırasında yolcu taşımaya uygun olmayan traktör römorku gibi araçlardan kullanılması, kimi zaman da araçlarda kapasitelerinin üstünde yolcu taşınması can kaybının çok olmasının da ana sebebidir. En son Ağustos ayının ilk iki haftasında 3’ü çocuk olmak üzere 9 emekçimiz yaşamını yitirdi. Temmuz ayında yaşanan 182 iş cinayetinde ise tarım/orman sektöründe çalışan en az 56 emekçimiz yaşamını yitirdi. Ayrıca 2021 yılında 318, 2022 yılında 359 ve bu yılın ilk yedi ayında 179 olmak üzere son 31 ayda en az 859 mevsimlik tarım emekçimiz, trafik kazası, düşme, güneş çarpması, boğulma, barınma, dinlenme, yetersiz beslenme, temizlik, yetersiz beslenme, sağlığa erişememe nedenleri başta olmak üzere birçok sebepten dolayı yaşamını yitirdi. Biz bugün bu basın açıklamasını yaparken dahi, kuvvetle muhtemeldir ki geçim derdi nedeniyle göç etmek zorunda kalan bir emekçimizi daha kaybetmiş olabiliriz. En son Şanlıurfa'nın Viranşehir ilçesinden ailesiyle birlikte Ordu'nun Fatsa ilçesine fındık toplamaya giden 11 yaşındaki Sinan Enes Zinciralmaz isminde çocuğumuz kaybettik.”
CİNSİYET AYRIMCILIĞI ÜCRETLERE DE YANSIDI
Uyar, mevsimlik tarım işçilerinin aldığı ücretlerin düşüklüğüne de dikkat çekerek, Türkiye İstatiktik Kurumu (TÜİK) verileriyle bilgilendirmelerde bulundu:
TÜİK verilerine dayanarak, 2022'de mevsimlik tarım işçilerinin günlük ortalama ücretinin 238 TL olduğunu, erkek işçiler için ise 253 TL, kadın işçiler için 225 TL olduğunu ifade etti. Bu rakamların, cinsiyet ayrımcılığının da mevsimlik tarım emekçileri arasında yaygın olduğunu gösterdiğini belirtti.
MEVSMLİK TARIM İŞÇİLERİNİN SORUNLARINA 10 MADDELİK ÇÖZÜM ÖNERİSİ
Uyar, CHP olarak mevsimlik, güvencesiz tarım emekçilerinin sorunlarının bir an önce çözüm çözülmesi için gerekli önerilerini şöyle sıraladı:
- Mevsimlik tarım işçileri kayıt dışı çalışmanın sona verilmelidir.
- Mevsimlik tarım işçilerinin kayıt dışı çalıştırılmasına derhal son verilmelidir.
- Mevsimlik tarım işçilerinin iş bulmasında arabuluculuk görevi yürüten ve herhangi bir hukuki statüsü bulunmayan elçi ve dayıbaşı gibi enformel iş ilişkisinin kurulmasına son verilmelidir.
- Mevsimlik tarım işçilerinin mevcut iş kanuna dahil edilmelidir.
- Mevsimlik tarım işçileri için her yıl belirlenen günlük ücretler, açlık sınırının altında olmayacak şekilde belirlenmelidir.
- Mevsimlik tarım işçilerinin çalıştıkları bölgelerde düzenli olarak sağlık taramaları yapılmalıdır. Kaldıkları alanların hijyen koşullarına uygun olması denetlenmelidir.
- Mevsimlik tarım işçilerinin en fazla yaşamını yitirdiği trafik kazalarıyla ilgili gerekli önemler alınmalıdır. Kazalara yola açan araçların seyahatlerde kullanımını önüne geçilmelidir.
- Kadın ve erkek emekçiler arasındaki ücret eşitsizliğinin önüne geçilmelidir.
- Mevsimlik tarım işlerinde çocuk işçiliğine göz yumulmamalıdır. Bu konu ile ilgili gerekli tedbirler alınmalıdır. Ayrıca çocuklar için kreş ve yaz okulu uygulaması hayata geçirilmelidir.
- Mevsimlik tarım işçilerinin karşı karşıya kaldığı ayrımcılığın ortadan kaldırılması için gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilmelidir.
- Türkiye, uluslararası çalışma örgütü tarafından 2001 yılında kabul edilip 2003 yılında yürürlüğe giren “184 Nolu Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Sözleşmesi” tarım çalışanlarına ilişkin önemli düzenlemeyi derhal onaylamalıdır.
Son olarak, Uyar, Türkiye'nin uluslararası çalışma örgütü tarafından kabul edilen "Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Sözleşme"yi onaylaması gerektiğini vurguladı. Bu sözleşmenin tarım çalışanları için önemli düzenlemeler içerdiğini ve Türkiye'nin bu düzenlemeleri onaylaması gerektiğini belirtti.
FOTOĞRAFLAR: AA