MERT SAYAN – HABER MERKEZİ
ABD’nin yeni gümrük vergisi tarifeleri, küresel ticaretin dinamiklerini köklü bir şekilde değiştirecek gibi görünüyor. 185 ülkeyi kapsayan bu karar, küresel ticaret savaşlarının farklı bir boyuta geçerek daha da şiddetlenmesine, dünya ekonimisinin başka bir şekil almasına gebe.
Ekonomist Bora Yargıç, ABD’nin yeni gümrük vergisi tarifelerinin Samimi Haber’e değerlendirerek, küresel ticarette büyük bir sarsıntı yarattığını belirtti. Küresel ticaret savaşlarının kapısını araladığını vurgulayan Yargıç; “Bu yeni gümrük tarifeleri hem Avrupa’yı hem de Uzak Doğu’yu derinden allak bullak etti” dedi.
Yargıç, ABD’nin tarife listesinde dikkat çekici bir detaya dikkat çekerek şöyle konuştu:
“Enteresan bir şekilde, 185 ülkeye yeni ticaret tarifeleri getiren bu kararnamede Rusya’nın yer almaması çok çarpıcı. Trump’ın imzaladığı kararnameyle 185 ülkeye tarife getirildiğini görüyoruz, ancak Rusya bu listede yok. Bu durumun, Trump’ın Rusya ile ilişkilerini sürdürme niyetinde olduğunun bir göstergesidir”.
“DÜNYA ETKİLENECEK”
Özellikle Avrupa Birliği ve Uzak Doğu ülkeleriyle ilişkilerin bu karardan derinden etkileneceğini belirtti. Yargıç; “Avrupa Birliği’ne %20, Çin’e %34, Vietnam’a %46, Japonya’ya %24 oranında tarife getiriyor. Ayrıca İsviçre’ye %31, Güney Afrika’ya %30, İsrail’e %17 gibi oranlar görüyoruz” ifadelerini kullanarak, bu yeni tarifelerin, küresel ticarette bambaşka bir modele geçişin habercisi olduğunu altını çizdi.
“YENİ DÜNYA TİCARET KURALLARI”
Yargıç, yeni gümrük vergisi tarifelerinin Türkiye’nin de içinde bulunduğu küresel ticaret dengelerini nasıl etkilediğini değerlendirerek; “Peki Türkiye buranın neresinde? Türkiye de burada. Trump, Türkiye’ye, Birleşik Krallık’a, Brezilya’ya, Avustralya’ya, Birleşik Arap Emirlikleri’ne, Mısır’a ve Suudi Arabistan’a %10 gümrük vergisi getiriyor. Bu adım Trump’ın seçildiği günden beri yaptığı açıklamalarla uyumlu” diye konuştu.
Trump’ın ticaret politikalarının Türkiye açısından ilk etapta avantaj sağlayabileceği ihtimaline de değinen Yargıç, Trump’ın 1.0 döneminde Türkiye’nin ABD ile ilişkileri ve Trump’ın yönetim tarzının Türkiye açısında faydalanabilir olduğunu ifade etti. Ancak, yeni dünya ticaret kurallarında müzakere yerine mütekabiliyetin ön plana çıktığını vurgulayan Yargıç, mütekabiliyetin ne anlama geldiğini ise şöyle açıkladı:
“Trump, ticaret üzerinden gücünü göstererek ülkelerin ekonomilerine müdahale ediyor. İlave gümrük vergileriyle ticaretin şekline yön veriyor. Buna karşılık, ülkeler de ‘ABD ne uygularsa biz de onu uygularız’ diyerek tepki gösteriyor”.
Bu durumun küresel çapta gerginlik yarattığını vurgulayan Yargıç; “Çin, ABD ithalatlarına %10 ek gümrük vergisi getirdi. Kanada tüm ürünlerde %25, enerji kaynaklarında %10 vergi koyuyor. Meksika da %25 uyguluyor. Ülkeler, bu tarife savaşlarında önlem almak zorunda kalıyor. Trump’ın politikalarının özellikle Çin, Meksika ve Kanada’yı hedef aldığını, şimdi ise Avrupa Birliği ülkeleri de ön plana çıkıyor” şeklinde konuştu.
“ÇİN DAVA AÇACAK”
Türkiye’nin en düşük tarife uygulanan ülkeler arasında yer aldığını kaydeden Yargıç, Türkiye’nin yanı sıra Birleşik Krallık, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan da %10’luk tarifeyle listede olduğunu ancak dünya ticaretinin şeklini tamamen değiştirdiğini dile getirdi. Karşı tepkilerin de arttığını ifade eden Yargıç; “Avrupa Birliği, ABD’ye ek gümrük vergisi uyguluyor. Çin ise Dünya Ticaret Örgütü’ne dava açacağını duyurdu” dedi.
Yargıç, Amerika’nın yeni gümrük vergisi politikalarına karşı ülkelerin alabileceği önlemleri değerlendirdi.
Yargıç, ABD’nin yaklaşımı, korumacılık ve ithal ikameci politikalarını önümüzdeki dönemde politikacıların temel gündemlerinden biri haline getireceğini belirterek ülkelerin bu süreçte iki temel adım atmak zorunda kalacağını altını çizdi. Politikacıların, bir yandan korumacılık kanunları uygulamak, diğer yandan ithal ikameci bir yaklaşımı benimsemek zorunda kalacağını söyledi.
Bu politikaların risklerine de değinen Ekonomist Bora Yargıç, sözlerini şöyle tamamladı:
“Karşılıklı gümrük duvarlarının örülmesi ve serbest ticaret yatırımlarının olumsuz etkilenmesi gibi ciddi tehlikeler var. AB ile ABD arasında şu an büyük bir çekişme yaşanıyor”.
