MERT SAYAN – HABER MERKEZİ
Dünya genelinde satılan malların büyük bir kısmını üreten Asya ülkeleri ve bölgeleri, Trump'ın gümrük tarifeleri nedeniyle haftaya adeta 'Kara Pazartesi' yaşayarak girdi.
Ticaret hacminin yoğun olduğu bu piyasalar, küresel ticaretteki belirsizlikten doğrudan zarar görüyor.
Trump’ın, her ülkeden gelen mallara yeni ithalat vergisi getireceğini duyurması, küresel borsa piyasalarının trilyonlarca dolar değer kaybetmesine yol açtı. Çin, Avrupa Birliği ve Vietnam gibi önemli ticaret ortakları, çok daha yüksek oranlarla karşı karşıya kaldı.
Uzmanlar, artan gümrük vergilerinin tetikleyebileceği bir ticaret savaşının, dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de yavaşlamaya, hatta resesyona yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Asya borsaları, bu korkulara karşı özellikle kırılgan bir konumda bulunuyor.
ASYA BORSALARI HAFTAYA KAYIPLA BAŞLADI
ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi hamlesi, dünya piyasalarını sarsmaya devam ediyor. Asya borsaları, haftaya sert kayıplarla başladı. Japonya’nın Nikkei 225 endeksi yüzde 6, Avustralya’nın ASX 200 endeksi yüzde 4, Güney Kore’nin Kospi endeksi ise yüzde 4,7 değer kaybetti.
Cuma günü resmi tatil nedeniyle kapalı olan piyasaların açılmasıyla birlikte Çin anakarası, Hong Kong ve Tayvan’daki düşüşler daha da derinleşti. Şanghay Bileşik Endeksi yüzde 6’dan fazla gerilerken, Hang Seng ve Tayvan Ağırlıklı Endeksi yaklaşık yüzde 10’luk kayıplar yaşadı.
Öte yandan, Londra Borsası Grubu’nun bir yan kuruluşu olan FTSE Russell’ın Başkanı Julia Lee; “Gümrük tarifeleri, enflasyon ve durgunluk beklentilerini körüklüyor” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
Yatırım bankacılığı devi Goldman Sachs, ABD için ekonomik büyüme tahminini düşürürken, önümüzdeki 12 ayda resesyon olasılığını yüzde 35’ten yüzde 45’e yükseltti. JPMorgan ise ABD ve küresel durgunluk ihtimalini yüzde 60 olarak güncelledi. Wall Street’teki diğer büyük firmalar da Trump’ın gümrük vergisi duyurusunun ardından durgunluk tahminlerini revize etti.
ASYA İHRACATI TEHLİKEDE
Asya ülkeleri, ABD ekonomisindeki ciddi bir yavaşlamadan en çok etkilenecek bölgeler arasında yer alıyor. ABD, bölgedeki mallar için kilit bir pazar konumunda. Vanguard’ın Asya Pasifik baş ekonomisti Qian Wang; “Asya, ABD’nin tarife artışının yükünü çekiyor. Müzakereler için biraz alan olsa da daha yüksek tarifeler kalıcı bir rejim olarak burada kalacak gibi görünüyor” dedi.
Wang, bu durumun hem kısa hem de uzun vadede küresel ve Asya ekonomilerini, özellikle küçük ve açık ekonomileri olumsuz etkileyeceğini vurguladı.
Trump’ın geçen hafta yaptığı duyuruda, Vietnam’a yüzde 46, Bangladeş’e ise yüzde 37 oranında gümrük vergisi uygulanacağı açıklanmıştı. Nike ve Lululemon gibi büyük ABD markaları Vietnam’da üretim yaparken, Bangladeş Giyim Üreticileri ve İhracatçıları Birliği’ne göre Bangladeş, ABD’ye her yıl 8,4 milyar dolar değerinde giyim eşyası ihraç ediyor. Bu ülkeler, yeni tarifelerden ciddi şekilde etkilenecek gibi görünüyor.
ÇİN’DEN MİSİLLEME
Cuma günü Çin’in, Trump’ın açıkladığı tarifelere misilleme yapmasıyla küresel borsalardaki çalkantı daha da şiddetlenmişti. ABD’nin üç büyük borsa endeksi yüzde 5’ten fazla değer kaybederken, S&P 500 yaklaşık yüzde 6’lık düşüşle 2020’den bu yana en kötü haftayı yaşadı.
AVRUPA BORSASI DA KAYIPTA
Avrupa’da da tablo farklı değil. İngiltere’de FTSE 100 endeksi son beş yılın en sert düşüşünü yaşayarak yüzde 5 geriledi. Almanya ve Fransa borsaları da benzer kayıplarla sarsıldı.
FTSE Russell Başkanı Julia Lee, düşüşün devam edeceğine işaret ederek; “ABD vadeli işlemlerinin düşük seyretmesi, Wall Street’te bu gece zorlu bir seansın habercisi” şeklinde konuştu.
Piyasalar, ABD ve diğer büyük ekonomiler arasındaki ticaret gerilimlerinin nasıl evrileceğini yakından izliyor. Trump’ın hamleleri, küresel ekonomide yeni bir belirsizlik döneminin kapısını aralamış görünüyor.
