Long-Term Capital Management (LTCM), John Meriwether tarafından kurulmuş, Şubat 1994'te tarihin o güne kadar gördüğü en itibarlı hedge fonu faaliyetine başlamıştı.
Meriwether'in genelde traderları mahveden iki duyguyu, korku ve açgözlülüğü kontrol altında tutmak konusunda derin bir yeteneği mevcuttu. Bu husus onu büyük bir hırsla bireysel menfaatlerin peşinde koşan herhangi biri kadar soylu kılmaktaydı.
LTCM'in ortakları arasında parlak akademisyenler ve başarılarıyla meşhur olmuş traderlar mevcuttu. Mesela ortaklardan Myron S. Scholes ve Robert C. Merton, Nobel ödülü kazanmış iki iktisatçıydı.
Menkul kıymetlerin gerçek değerini ve makasları belirlemek için matematikten faydalanan şirket uzmanları, uyguladıkları modeller yanlış fiyatlama gösterdiğinde ise zaman içinde gerçeğe döneceğine şirket ortaklarının hepsi iman etmişlerdi.
LTCM'in lansmanında bütün zamanların en yüksek meblağı olan 1.25 milyar dolar toplanarak rekor kırmıştı. LTCM sektör ortalamasının üzerinde, getirilerin %25'ini komisyon olarak alıyordu. 1994'te fon kurulurken yatırılan bir dolar Nisan 1998'de komisyonlar düşüldükten sonra, net 2.85 dolar değerindeydi.
Diğer traderlar LTCM'in stratejilerini çözdükçe, onların hırs ve açözlülükleri arttı ve daha büyük riskler alıp pozisyonlarını daha geniş bir alana yaydılar... Nisan 1998'den Eylül 1998'de beş ay gibi bir süre içinde LTCM varlıklarının %90'ını kaybetti ve toplamda 1.3 trilyon dolar gibi bir pozisyonda battı.
Wall Street'in "Ekeleri" ve FED "bankaya hücum" hareketini tetiklememesi için "kelebek etkisini" önlemek maksadıyla yaklaşık üç milyar dolarlık bir "piyasayı kurtarma" ödemesi yaptılar. LTCM'in çöküşü küresel finansal sistemin neredeyse yerle bir olmasına sebep oluyordu.
Gerek Wall Street çevrelerinde gerek basında yer alan haberlere göre LTCM ile alakalı haber ve yorumlar, bu hızlı çöküşün temelinde psikolojik sebeplerin yer aldığını ortaya koyuyordu.
Birkaç yıl süren başarı, hırs ve açgözlülük, kibir ve azamet ortakların karar alma sistemine bir virüs gibi bulaşmış, iletişimlerini bozmuştu.
Matematiksel deha yatırım yönetiminde kısa vadede iyi performans getirebilirdi; ancak duygusal zekanın ikamesi değildi, psikolojik haletiruhiyenin yerine geçemezdi.
LTCM felaketi gösteriyor ki "para tehlikede olduğunda duygular kolayca mantığın önüne geçiyor."
Para tarihinde batışlar gösteriyor ki, piyasa çılgınlıklarının odağı değişse de spekülatörlerin psikolojisinin yüzyıllar boyunca belirgin biçimde aynı kaldığı görülüyor.
Nitekim 1860'ları saran gümüş hummasında müthiş bir servet elde eden Samuel Clemens'ten (bilinen adıyla Mark Twain) ünlü bilimadamı Sir Isaac Newton'un South Sea (Güney Denizi) balonu patladığında başına gelenlere veya Hollanda'daki "Lale Soğanı" çılgınlığına, hasılı paranın bilinen 800 yıllık tarihinde tipik başarısızlık örnekleri şunlardır:
a- Bilimsel deha (Newton örneğinde)
b- Yaratıcılık ve beceri (Mark Twain örneğinde)
c- Matematik zekası ve Nobel ödüleri (LTCM örneği)
d- Zevk coşkusu (Lale soğanı örneği)
İçinde bulunduğumuz 21. yüzyılın ilk çeyreğinin sonuna doğru "Büyük Sıfırlama"nın başlıca üç triger kayışı çalışıyor.
• Zombi şirketlerle dolu hisse senedi piyasaları.
• Trilyon dolarları geçen ve her an patlamaya hazır bono piyasaları.
• Altın hesabı adı verilen "Paper Gold" yani kağıt altın piyasası. Bir ons fiziki altına mukabil 40 ons altın hesabının açıldığı bankacılık-finans dünyası... Finansal Armagedon koşar adım geliyor!
Hoca bizi uyarmadın demeyin!